Ελληνιστικά τείχη

Ελληνιστικά τείχη

el

MAR.09

40.87995

25.51202

Η <a data-href='http://ubuntu01.ceti.gr/omeka/files/original/d89265af2826b25d8402fa2e2115ac66.pdf' class='pdflink'>Ακρόπολη</a> της αποικίας των Χιωτών τοποθετείται στον λόφο του Αγίου Αθανασίου. Το τείχος και οι πύργοι έφθαναν ως την παραλία. Από την ισχυρή οχύρωση του 4ου αι. π.Χ. που περιέβαλε την πόλη σε έκταση 10 περίπου χλμ. (10.400 μ.), και προστάτευε μία έκταση 4.240 στρεμμάτων έχουν αποκαλυφθεί τμήματα κατά τόπους.
Το τείχος ξεκινάει από την ακρόπολη, σε δύο παράλληλα σκέλη, μήκους περίπου 4 χλμ. και καταλήγει, νοτιοδυτικά στη θέση “Μεσονήσι” και, νοτιοανατολικά στη θέση “Παραθύρα”. Η πορεία του είναι γνωστή, γιατί κατά τόπους διασώζονται οι κατώτεροι δόμοι του ή οι λίθοι που αποτελούσαν το εσωτερικό του γέμισμα. Όμως, μεγάλα τμήματα δεν έχουν διατηρηθεί, μεταξύ άλλων και το παραθαλάσσιο σκέλος του. Η τοιχοποιία του είναι ισοδομική και το υλικό κατασκευής του το τοπικό γνεύσιο και σαθρός γρανίτης. Το μέγιστο σωζόμενο ύψος του τείχους είναι 2 μέτρα, ενώ το πάχος του σώζεται από 2,30 έως 3 μέτρα. Έχουν αποκαλυφθεί εννέα πύργοι, ο αριθμός τους όμως θα ήταν μεγαλύτερος. Αντιθέτως, δεν έχει σωθεί καμία από τις πύλες της πόλης.
Αναθηματικό ανάγλυφο Θράκα Ιππέα, που βρέθηκε στην ακρόπολη της Μαρώνειας και σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής. Ο έφιππος Θράκας ή Ήρωας Ιππέας λατρευόταν διαχρονικά, έως και τα ρωμαϊκά χρόνια, στα υψώματα της Θράκης έως και τα βάθη της σημερινής Βουλγαρίας. Το όνομά του παρέμεινε άγνωστο. Η σκηνή του κυνηγιού παραπέμπει στον μυθικό βασιλιά της Θράκης Ρήσο, κυνηγό στα δάση της περιοχής, βασιλιά με τα περίφημα άλογά, που, μετά τον θάνατό του στην Τροία, λατρεύτηκε ως θεός. Μετά τον αποικισμό των παραλίων και την διάδοση του δωδεκάθεου, στην περιοχή λατρευόταν ο Απόλλων - Ήλιος, ο θεός του φωτός, ο Διόνυσος, ο θεός του κρασιού και οι Μούσες και, αργότερα οι Αιγύπτιοι θεοί. Με την έλευση του Χριστιανισμού, στις κορυφές των βουνών και των λόφων της Θράκης, ο έφιππος πολεμιστής έγινε ο Άγιος Γεώργιος, σε αντίθεση με άλλες περιοχές της Ελλάδας, που στα υψώματα λατρεύεται συνήθως ο Προφήτης Ηλίας.

TH

http://www.xanthi.ilsp.gr/cultureportalweb/article.php?article_id=829&topic_id=43&level=4&belongs=38&area_id=59&lang=gr

Οι ανασκαφικές έρευνες στην πόλη της Μαρώνειας άρχισαν στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και έφεραν στο φως σημαντικά μνημεία και αρχιτεκτονικά σύνολα. Παρά το γεγονός ότι η καταστροφή που έχουν υποστεί είναι πολύ μεγάλη, τα αρχιτεκτονικά και τα υπόλοιπα ευρήματα, παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για την οικιστική οργάνωση, αλλά και για την κοινωνική και θρησκευτική ζωή της πόλης.

Η οχύρωση της κλασικής πόλης της Μαρώνειας έχει μήκος 10 χιλιομέτρα και περιλαμβάνει μία μεγάλη έκταση (4.000 στρέμματα) από τη θάλασσα μέχρι την κορυφή του Ίσμαρου, όπου βρίσκεται η ακρόπολη. Το τείχος έχει ορθογώνιο σχήμα και είναι κατασκευασμένο με λαξευμένες πέτρες, σύμφωνα με το ισοδομικό σύστημα. Σύμφωνα με τον Γάλλο αρχαιολόγο S. Reinach, ο οποίος είχε επισκεφτεί την περιοχή κατά το 1880, μερικά τμήματα του τείχους έφταναν το ύψος των 12 μέτρων, ενώ σήμερα σώζεται σε ύψος μόλις 2 μέτρων. Πάντως διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση και διακρίνονται πολλοί από τους ορθογώνιους και ημικυκλικούς πύργους του. Η οχύρωση της πόλης χρονολογείται στον 4ο αιώνα π.Χ., την ίδια εποχή που κατασκευάστηκε πιθανότατα και το λιμάνι της πόλης.

Στον 4ο αιώνα π.Χ. χρονολογείται και το μοναδικό έως τώρα γνωστό ιερό της περιοχής, πιθανότατα αφιερωμένο στο θεό Διόνυσο. Πρόκειται για ένα οικοδόμημα με σηκό και πλατύ πρόδρομο, το οποίο σώζει στα βόρεια και στα νότια δύο βοηθητικά κτίρια. Στο Ιερό αυτό βρέθηκε πήλινο προσωπείο του Διονύσου, το οποίο εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής.

Λίγο νεότερο είναι το θέατρο, το οποίο κατασκευάστηκε στην ελληνιστική εποχή και ανασκάφηκε συστηματικά στο διάστημα 1981-1988. Το θέατρο είχε λίθινα εδώλια, πιθανόν δυο διαζώματα με 9 κερκίδες και χωρητικότητα 5.000-6.000 θεατών. Στα ρωμαϊκά χρόνια το θέατρο υπέστη μετασκευές, οι οποίες αφορούσαν κατά κύριο λόγο στο σκηνικό οικοδόμημα και στο προσκήνιο, στις παρόδους και στην ορχήστρα και λιγότερο στο κοίλο. Το θέατρο απέκτησε λίθινα θωράκια για να εξυπηρετούνται οι ανάγκες διαφορετικών ειδών παραστάσεων και να μπορεί να χρησιμοποιείται σε θηριομαχίες. Σήμερα σώζονται τρεις σειρές από το λίθινο κοίλο, ο κεντρικός και ο πεταλόσχημος αγωγός της ορχήστρας, ο οποίος διοχέτευε τα νερά του χειμάρρου μακριά από τη σκηνή και το κτίριο της ρωμαϊκής σκηνής.

Οι ανασκαφές στο χώρο ΝΔ του αρχαίου θεάτρου αποκάλυψαν, εκτός από το ιερό του Διονύσου, τμήματα από τρία ακόμα σημαντικά κτίρια του 4ου αιώνα π.Χ. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το ανάλημμα που συγκρατούσε το άνδηρο όπου είχαν χτιστεί, γεγονός που φανερώνει τη σπουδαιότητα των κτιρίων αυτών.

Σημαντική είναι μια μεγάλη οικία του τέλους 4ου - αρχών 3ου αιώνα π.Χ., η οποία ήταν διώροφη και πιθανότατα ανήκε σε κάποιον πλούσιο αστό. Οι χώροι του καλύπτουν μια έκταση περίπου 640 μ2 και οργανώνονται γύρω από δύο αυλές, σχηματίζοντας δύο ομάδες:
α) Τον ανδρώνα, όπου ο οικοδεσπότης υποδεχόταν τους ξένους. Αποτελείται από τον ανδρώνα, ο οποίος φέρει ψηφιδωτό δάπεδο, τον πιθεώνα και ένα αίθριο με περιστύλιο.
β) Τον γυναικωνίτη, που αποτελείται από τον οίκο με την εστία, το λουτρό, το οπτάνιο, το θησαυροφυλάκειο, τα υπνοδωμάτια στον όροφο, την αυλή και τους χώρους των δούλων και των ζωντανών.
Εκτός από το ψηφιδωτό δάπεδο του ανδρώνα, εντύπωση προκαλούν και οι οι απομιμήσεις ορθομαρμαρώσεων στους τοίχους με πολύ καλής ποιότητας επιχρίσματα και οι ωραίοι χρωματισμοί, οι οποίοι έφεραν επάλειψη με κερί για να τονίζεται το χρώμα. Οι επιμελημένες κατασκευές και η μεγάλη ακρίβεια στη χάραξη της οικίας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι χρησιμοποιήθηκε κάναβος (modulus), για το σχεδιασμό της. Η οργάνωση των χώρων της οικίας και η γενικότερη διάταξη που ξεχωρίζει ιδιωτικούς από δημόσιους χώρους, εκφράζει έμμεσα την κοινωνική δομή και τον τρόπο ζωής της υστεροκλασικής εποχής.

Από τα απομεινάρια της ρωμαϊκής πόλης της Μαρώνειας πολύ καλά διατηρημένη είναι η μνημειακή διπλή πύλη με τρία τοξωτά ανοίγματα σε κάθε πλευρά, που βρίσκεται κοντά στο λιμάνι και πιθανότατα οδηγούσε στην αγορά της πόλης. Η πύλη αυτή χτίστηκε μάλλον προς τιμή του Αδριανού που επισκέφθηκε τη Μαρώνεια στα 124-125 μ.X.

Στα νοτιοανατολικά του προπύλου οι αρχαιολογικές ανασκαφές αποκάλυψαν τμήμα μεγάλου συγκροτήματος των αρχών του 3ου αιώνα μ.Χ. Έχουν ανασκαφεί δύο επιμήκη κτίρια, πιθανότατα δημόσιου χαρακτήρα με ανωδομή, υπόγειο τμήμα και πεσσοστοιχία στο μέσο, τα οποία σχετίζονται με την εμπορική δραστηριότητα του λιμανιού ή εντάσσονται στο κτιριακό συγκρότημα της Αγοράς.

Η αποκάλυψη ενός λιθόστρωτου τμήματος με μεγάλες μαρμάρινες πλάκες και υπόγειο αποχετευτικό αγωγό του ενισχύει την άποψη ότι πρόκειται για δρόμο που οδηγούσε από το πρόπυλο στην Αγορά.

Βιβλιογραφία:

Αθανασιάδης Π. (2003). Ψηφίδες από τη Θράκη του χτες. Εκδόσεις Πάραλος, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση: http://alex.eled.duth.gr/Eldoseis/athan/index.htm. (Ημερομηνία τελευταίας επίσκεψης: 21-10-2007).

Αναγνωστοπούλου-Χατζηπολυχρόνη Η., (1988). Ανασκαφικές έρευνες στη Μαρώνεια και στα Σύμβολα, ΑΕΜΘ 1 (1987), σελ. 439-443.

Αρχαιολογικός Άτλας του Αιγαίου ? Από την Προϊστορία έως την Ύστερη Αρχαιότητα, (1998). Έκδοση Υπουργείου Αιγαίου-Πανεπιστημίου Αθηνών, σελ. 177-178.

Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής, (2001). Το αρχαιολογικό έργο στη Θράκη 1998-2000, Περιλήψεις των ανακοινώσεων, Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση:
http://alex.eled.duth.gr/Diadromes1/Research/index.htm. (Ημερομηνία τελευταίας επίσκεψης: 21-10-2007).

Αρχαιολογικός οδηγός, (1999). Έκδοση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, σελ. 21.

Αρχαιολογικός Χάρτης Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, Έκδοση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, σελ. 4.

Δεσύλλας Ν., (1996). Θράκη ? Χρώματα και αποχρώσεις. Εκδόσεις Σύνολο, σελ.8, 12.

Δήμος Μαρώνειας. Έκδοση Δήμου Μαρώνειας.

Ελλάς-Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, (1992). Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατ. Μακεδονίας ? Θράκης.

Ζήκος Ν., (1984). Βυζαντινό οδοιπορικό στη Θράκη, στο Αρχαιολογία 13, Αφιέρωμα: Θράκη, σελ. 75.

Θράκη, Το σταυροδρόμι των Ελλήνων, (2000). Εκδόσεις Αδάμ, σελ. 17, 21, 23, 122, 125-126, 129.

Κούκος Μ. (1991). Στα βήματα του Ορφέα, Οδοιπορικό της Θράκης, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση: http://alex.eled.duth.gr/Eldoseis/Koukos/orfeas/index.htm. (Ημερομηνία τελευταίας επίσκεψης: 21-10-2007).

Κουρκουτίδου Νικολαϊδου Ε.-Ασημακοπούλου Ατζακα Π., (1987-1990). Παλαιοχριστιανικό κτίσμα στη Μαρώνεια. Θρακική Επετηρίδα 7, σελ. 103-144.

Λάββας Γ.-Καραδέδος Γ., (1990). Βιτρουβιανές εφαρμογές στο θέατρο και σε υστεροκλασική κατοικία της Μαρώνειας, στο Μνήμη Δ. Λαζαρίδη, Πόλις και Χώρα στην Αρχαία Μακεδονία και Θράκη, Πρακτικά αρχαιολογικού συνεδρίου στην Καβάλα 9-11 Μαΐου 1986, σελ. 655-672.

Λαζαρίδης Δ., (1972). Μαρώνεια και Ορθαγορία. Αρχαίες Ελληνικές Πόλεις, αρ. 16.
Μαρώνεια: Πολιτιστική Εξέλιξη από την Αρχαιότητα ως τα Νεότερα Χρόνια, (2002). Έκδοση Υπουργείου Πολιτισμού ? ΙΘ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Μπακιρτζής Χ., (1994). Βυζαντινή Θράκη, στο Θράκη, Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατ. Μακεδονίας ? Θράκης, σελ. 165-166.

Οδηγός περιήγησης Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, (2000). Έκδοση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, σελ. 77-78.

Πελεκίδης Χ., (1994). Οι Έλληνες στη Θράκη, στο Θράκη, Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατ. Μακεδονίας ? Θράκης, σελ. 108.

Νομός Ροδόπης, Έκδοση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης.

Σάρλα - Πεντάζου M., Πεντάζος Β., (1984). Μαρώνεια, στο Αρχαιολογία 13, Αφιέρωμα: Θράκη, σελ. 44-49.

Τριαντάφυλλος Δ., (1983). Συμμαχία Ρωμαίων και Μαρωνιτών. Θρακική Επετηρίδα 4, σελ. 419-446.

Τριαντάφυλλος Δ., (1994). Αρχαία Θράκη, στο Θράκη, Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατ. Μακεδονίας ? Θράκης, σελ. 42, 71-76.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1973). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 83-86.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1975Α). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 136-139.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1976Α). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 130.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1978). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 73-75.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1980). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 1-2.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1982). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 27-30.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1983Α). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 27-29.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1985). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 76-79.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1986). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 146-148.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1990). Το αρχαίο θέατρο στη Μαρώνεια, στο Μνήμη Δ. Λαζαρίδη, Πόλις και Χώρα στην Αρχαία Μακεδονία και Θράκη, Πρακτικά αρχαιολογικού συνεδρίου στην Καβάλα 9-11 Μαΐου 1986, σελ. 637-644.

Rodopi, The land of the legends, (1998). Έκδοση Νομαρχίας Ροδόπης, σελ. 10-11, 13, 54-58.

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%9C%CE%B1%CF%81%CF%8E%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CE%B1