Παληόχωρα, Βυζαντινή Μαρώνεια

Παληόχωρα, Βυζαντινή Μαρώνεια

el

MAR.14.00.01

40.874305

25.51188

Η παλαιοχριστιανική και βυζαντινή πόλη της Μαρώνειας είναι κατά πολύ μικρότερη σε έκταση, σε σχέση με την αρχαία πόλη. Η αρχαία πόλη - κράτος των 4.240 στρεμμάτων περιορίζεται, την περίοδο αυτή, στο νοτιοδυτικό άκρο, σε μια οχυρωμένη πόλη (κάστρο), με έκταση μόλις 190 στρέμματα. Αντιστοιχεί, στον σημερινό παράλιο οικισμό του Αγίου Χαραλάμπους, όπου βρίσκεται το αρχαίο και το σύγχρονο λιμάνι και στον ελαιώνα, στη θέση “Παληόχωρα”. Τον 4ο μ.Χ. αιώνα, η Μαρώνεια γίνεται έδρα επισκοπής.

Η παλαιοχριστιανική,, και βυζαντινή πόλη της Μαρώνειας,, είναι κατά πολύ μικρότερη σε έκταση, σε σχέση με την αρχαία πόλη. Η αρχαία πόλη-κράτος,, των 4.240 στρεμμάτων,, περιορίζεται, την περίοδο αυτή, στο νοτιοδυτικό άκρο, σε μια οχυρωμένη πόλη (κάστρο), με έκταση μόλις 190 στρέμματα. Αντιστοιχεί, στον σημερινό παράλιο οικισμό του Αγίου Χαραλάμπους, όπου βρίσκεται το αρχαίο,, και το σύγχρονο λιμάνι,, και στον ελαιώνα, στη θέση “Παληόχωρα”. Τον 4ο μετά Χριστό αιώνα, η Μαρώνεια,, γίνεται έδρα επισκοπής.

0:36

TH

http://www.xanthi.ilsp.gr/cultureportalweb/article.php?article_id=845&topic_id=43&level=4&belongs=38&area_id=59&lang=gr

Κατά τους παλαιοχριστιανικούς και βυζαντινούς χρόνους η Μαρώνεια διατήρησε την ονομασία της. Παρά το γεγονός ότι η έκτασή της περιορίστηκε σε μια μικρή περιοχή δίπλα τη θάλασσα, η Μαρώνεια αποτέλεσε μια ακμαία πόλη-λιμάνι του βόρειου Αιγαίου κατά τη βυζαντινή περίοδο και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην περιοχή. Από τον 4ο αιώνα μ.Χ. μνημονεύεται σαν έδρα επισκοπής, η οποία αποσπάστηκε από τη Μητρόπολη της Τραϊανούπολης στα μέσα του 5ου αιώνα μ.Χ. και αναδείχτηκε αυτοκέφαλη αρχιεπισκοπή, εξαρτώμενη από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Οι ανασκαφικές έρευνες στη βυζαντινή Μαρώνεια, οι οποίες ξεκίνησαν κατά τη δεκαετία του 1960, αποκάλυψαν σημαντικά αρχιτεκτονικά σύνολα και μνημεία και πλήθος ευρημάτων.

Στη θέση Παράθυρα της Μαρώνειας αποκαλύφθηκαν επιτύμβιες επιγραφές και καμαροσκεπείς παλαιοχριστανικοί τάφοι.

Στη θέση Παλαιόχωρα, κοντά στον Άγιο Χαράλαμπο, αποκαλύφθηκε το αίθριο μεγάλης βασιλικής με ψηφιδωτά δάπεδα του 6ου αιώνα μ.Χ., τα οποία έχουν αποκολληθεί. Στην ίδια περιοχή αποκαλύφθηκαν το νεκροταφείο των σκοτεινών χρόνων και τμήμα του βυζαντινού οικισμού.

Σημαντικό είναι ένα βυζαντινό μοναστήρι, το οποίο εντοπίστηκε στη θέση Σύναξη και φαίνεται πως είναι χτισμένο πάνω στα ερείπια ιουστινιάνειας τρίκλιτης βασιλικής με εγκάρσιο κλίτος. Το ανατολικό τμήμα της έχει σχήμα τρίκογχου και είναι κατασκευασμένο από καμπύλα μάρμαρα ρωμαϊκού ηρώου. Στο πλαίσιο αναστηλωτικών έργων έγινε αποκατάσταση του τρίκογχου ιερού και αποκολλήθηκε και επανατοποθετήθηκε το ψηφιδωτό του ΒΔ παρεκκλησίου της.

Από τη βυζαντινή Μαρώνεια προέρχεται τμήμα βαλανείου (λουτρού) εποχής Ιουστινιανού Α' και κόγχη εκκλησίας, κάτω από εκκλησία του 11ου-12ου αιώνα, η οποία σώζει τοιχογραφία με φυλλοφόρο σταυρό. Η τοιχογραφία χρονολογείται στη δεύτερη φάση της εικονομαχίας.

Κοντά στο λιμάνι της αρχαίας και βυζαντινής Μαρώνειας και στον παραθαλάσσιο οικισμό του Αγίου Χαράλαμπου σώζονται τα ερείπια της Βυζαντινής οχύρωσης, η οποία έφερε και προτείχισμα. Τμήματα του τείχους διατηρούνται σε μεγάλο ύψος, ενώ χαρακτηριστικοί είναι και οι κτιστοί ληνοί (πατητήρια) που σώζονται στις εξωτερικές γωνίες των τετράπλευρων και στρογγυλών πύργων και εικάζεται ότι προορίζονταν για κοινή χρήση.

Από τη βυζαντινή Μαρώνεια σώζεται επίσης άφθονη εφυαλωμένη κεραμική, η οποία χρονολογείται από τον 9ο-10ο αιώνα μ.Χ. έως την εποχή των Παλαιολόγων, μετάλλινοι σταυροί και πλήθος μαρμάρινων αρχιτεκτονικών μελών και άλλων ευρημάτων.

Στον Άγιο Γεώργιο, την απόκρημνη κορυφή του βουνού στα ανατολικό της αρχαίας Μαρώνειας, εντοπίστηκαν λείψανα ναϊδρίων. Στη θέση Πάτος αποκαλύφθηκε τμήμα θωρακίου και συμφυούς πεσσίσκου από παλαιοχριστιανικό άμβωνα, ενώ στη θέση Κουμβούκι βρέθηκε ενεπίγραφο τμήμα υπερθύρου.

Κατά τη μεταβυζαντινή εποχή (17ος-18ος αιώνας) οι πειρατικές επιδρομές ανάγκασαν τους κατοίκους να αποσυρθούν από τα παράλια και να ιδρύσουν σε απόσταση 4χλμ μακριά από τη θάλασσα το σημερινό χωριό Μαρώνεια.

Βιβλιογραφία:

Αθανασιάδης Π. (2003). Ψηφίδες από τη Θράκη του χτες. Εκδόσεις Πάραλος, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση: http://alex.eled.duth.gr/Eldoseis/athan/index.htm. (Ημερομηνία τελευταίας επίσκεψης: 21-10-2007).

Αναγνωστοπούλου-Χατζηπολυχρόνη Η., (1988). Ανασκαφικές έρευνες στη Μαρώνεια και στα Σύμβολα, ΑΕΜΘ 1 (1987), σελ. 439-443.

Αρχαιολογικός Άτλας του Αιγαίου ? Από την Προϊστορία έως την Ύστερη Αρχαιότητα, (1998). Έκδοση Υπουργείου Αιγαίου-Πανεπιστημίου Αθηνών, σελ. 177-178.

Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής, (2001). Το αρχαιολογικό έργο στη Θράκη 1998-2000, Περιλήψεις των ανακοινώσεων, Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση:
http://alex.eled.duth.gr/Diadromes1/Research/index.htm. (Ημερομηνία τελευταίας επίσκεψης: 21-10-2007).

Αρχαιολογικός οδηγός, (1999). Έκδοση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, σελ. 21.

Αρχαιολογικός Χάρτης Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, Έκδοση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, σελ. 4.

Δεσύλλας Ν., (1996). Θράκη ? Χρώματα και αποχρώσεις. Εκδόσεις Σύνολο, σελ.8, 12.

Δήμος Μαρώνειας. Έκδοση Δήμου Μαρώνειας.

Ελλάς-Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, (1992). Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατ. Μακεδονίας ? Θράκης.

Ζήκος Ν., (1984). Βυζαντινό οδοιπορικό στη Θράκη, στο Αρχαιολογία 13, Αφιέρωμα: Θράκη, σελ. 75.

Θράκη, Το σταυροδρόμι των Ελλήνων, (2000). Εκδόσεις Αδάμ, σελ. 17, 21, 23, 122, 125-126, 129.

Κούκος Μ. (1991). Στα βήματα του Ορφέα, Οδοιπορικό της Θράκης, διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση: http://alex.eled.duth.gr/Eldoseis/Koukos/orfeas/index.htm. (Ημερομηνία τελευταίας επίσκεψης: 21-10-2007).

Κουρκουτίδου Νικολαϊδου Ε.-Ασημακοπούλου Ατζακα Π., (1987-1990). Παλαιοχριστιανικό κτίσμα στη Μαρώνεια. Θρακική Επετηρίδα 7, σελ. 103-144.

Λάββας Γ.-Καραδέδος Γ., (1990). Βιτρουβιανές εφαρμογές στο θέατρο και σε υστεροκλασική κατοικία της Μαρώνειας, στο Μνήμη Δ. Λαζαρίδη, Πόλις και Χώρα στην Αρχαία Μακεδονία και Θράκη, Πρακτικά αρχαιολογικού συνεδρίου στην Καβάλα 9-11 Μαΐου 1986, σελ. 655-672.

Λαζαρίδης Δ., (1972). Μαρώνεια και Ορθαγορία. Αρχαίες Ελληνικές Πόλεις, αρ. 16.
Μαρώνεια: Πολιτιστική Εξέλιξη από την Αρχαιότητα ως τα Νεότερα Χρόνια, (2002). Έκδοση Υπουργείου Πολιτισμού ? ΙΘ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Μπακιρτζής Χ., (1994). Βυζαντινή Θράκη, στο Θράκη, Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατ. Μακεδονίας ? Θράκης, σελ. 165-166.

Οδηγός περιήγησης Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, (2000). Έκδοση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, σελ. 77-78.

Πελεκίδης Χ., (1994). Οι Έλληνες στη Θράκη, στο Θράκη, Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατ. Μακεδονίας ? Θράκης, σελ. 108.

Νομός Ροδόπης, Έκδοση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης.

Σάρλα - Πεντάζου M., Πεντάζος Β., (1984). Μαρώνεια, στο Αρχαιολογία 13, Αφιέρωμα: Θράκη, σελ. 44-49.

Τριαντάφυλλος Δ., (1983). Συμμαχία Ρωμαίων και Μαρωνιτών. Θρακική Επετηρίδα 4, σελ. 419-446.

Τριαντάφυλλος Δ., (1994). Αρχαία Θράκη, στο Θράκη, Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατ. Μακεδονίας ? Θράκης, σελ. 42, 71-76.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1973). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 83-86.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1975Α). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 136-139.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1976Α). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 130.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1978). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 73-75.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1980). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 1-2.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1982). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 27-30.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1983Α). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 27-29.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1985). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 76-79.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1986). Ανασκαφή Μαρώνειας, ΠΑΕ, σελ. 146-148.

Τσιμπίδης - Πεντάζος Ε., (1990). Το αρχαίο θέατρο στη Μαρώνεια, στο Μνήμη Δ. Λαζαρίδη, Πόλις και Χώρα στην Αρχαία Μακεδονία και Θράκη, Πρακτικά αρχαιολογικού συνεδρίου στην Καβάλα 9-11 Μαΐου 1986, σελ. 637-644.

Rodopi, The land of the legends, (1998). Έκδοση Νομαρχίας Ροδόπης, σελ. 10-11, 13, 54-58.